今年首批国家地理标志农产品 海南5种获认证
PC-игра мен?н бутама??а.
Компьютер уйыны | |
![]() | |
?ай?а ?йр?нел? | исследование игр[d] |
---|---|
?ештег | videogame ??м videogames |
Модель элементы | Super Mario Bros.[d], Pac-Man[d], Half-Life[d], Тетрис[d], Doom[d], Civilization[d], Spacewar! ??м Pong[d] |
Вики-проект | Проект:Компьютерные игры[d] |
Социаль селт?р?? к???те?сел?р | 92 600 000 ± 99 999[1] |
Stack Exchange сайты | gaming.stackexchange.com |
?л?шл?т? тура кил? | PC-игра[d] ??м видеоигра[d] |
Метакласс для | тауар |
![]() |
Компью?тер уйыны — уйын процессын (геймплей) ойоштороу компьютер программа?ы, уйын буйынса партнер?ар мен?н б?йл?нешк? ине? компьютер программа?ы, й?ки ??е партнер булып тора (Спарринг)[2][3].
Х??ер компьютер уйыны урынына видеоуйын (видеоигра) термины ла ?улланыла, был терминдар синоним тип и??пл?н?[4][5][к. 1]. Компьютер уйындарында, башлыса, уйын дисплей, й?ки ????тт?ге телевизор экранында к?р??тел? (был осра?та компьютер уйындары— видеоуйындар), компьютер уйыны тауышлы, телетайп ??м баш?аса ла булыуы м?мкин[2][3].
Компьютер уйындары фильм ??м китаптар эст?леген? ниге?л?неп я?ыла; быны? кире?е л? булыштыра. 2011 йылдан башлап, компьютер уйындары А?Ш-та закон ниге?енд? айырым с?н??т т?р? тип и??пл?н?.
Компьютер уйындары й?м?и?тк? шул х?тле к?сл? йо?онто я?ай, хатта б?г?нг? информация технологияларында ??м?ли (прикладной) программа мен?н т?ъмин ите??? геймификация тенденция?ы к???тел?[7][8].
Тарих
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]

Т??ге уйын ?с?н т???йенл?нг?н интерактив электрон ?оролмалар, т??ге уйын программалары Икенсе донъя ?у?ышынан ?у? А?Ш-та эшл?н? башлай. 1948 йылда Америка физиктары Томас Голдсмит(кесе?е) мен?н Эстл Рей Манн "электрон-нурлы трубка ниге?енд? уйын ?оролма?ы"н уйлап табып, патент алалар[9]. Ул -электрон тир була; 1958 йылда Уильям Хигинботам осциллограф ниге?енд? теннис уйынын симуляциялаусы Tennis for Two (ике уйынсы ?с?н теннис) ?оролма?ы эшл?й[10]. Уйын программалары башта б?т?нл?й баш?а ма?саттар ?уйыл?ан т??ге компьютер?ар ?с?н эшл?н? башлай : OXO (1952) программа?ы (?крестики-нолики? уйыны), EDSAC компьютеры ?с?н Британия ?алимы Александер Дуглас тарафынан Кембридж Университетында я?лана?ы докторлы? диссертация?ына к?р?к бул?ан?а я?ыла; и? беренсе компьютер программа?ы тип ?анал?андар?ан Spacewar! (1962) программа?ын Стив Рассел (Steve Russell) Массачусетс технология институтыны? ике студенты мен?н берг? PDP-1 мини-компьютеры ?с?н я?а[10][11].
Классификация?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Компьютер уйындары бер нис? билд? буйынса б?лен? :
Платформа: уйын бер платформа?а, й?ки бер нис? платформа?а б?йле (мультиплатформенная);
Жанр: уйын бер, й?ки бер нис? жанр?а ?арай, уникаль осра?тар?а я?ы уйын жанрын аса ала, й?ки б?т?нл?й бер жанр?а ла ?арамай;
Уйында ?атнашыусылар ?аны ??м улар?ы? ??-ара т?ь?ир итеше?е : уйын бер ?атнашыусы (уйынсы) ?с?н , й?ки бер нис? уйынсы ?с?н эшл?н?; бер компьютер?а бара, интернет аша, электрон почта аша, й?ки к?м?к кеше ?атнаш?ын ?с?н эшл?н? ;
Визуаль к?ренеш: уйын график ысулдар?ы , й?ки тексты ?улланыуы м?мкин. Уйын ике я?ылы?та й?ки ?с я?ылы?та эшл?н?. Тауышлы уйындар?а визуаль к?ренеш урынына тауыштар ?улланыла.
Жанр?ар буйынса классификация
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Уйын жанры геймдизайнер ма?сатынан сы?ып эшл?н?: м???л?н, уйынсыны ?ур?ытыу, уны? интеллектын ??тере?, уйын к?ренешт?ре матурлы?ы мен?н аптыратыу. Компьютер уйындарын система?а ?алыу бик м??им тип ?аналмай, л?кин т?б?нд?ге жанр?ар бар тип и??пл?н?[12]: 1 Приключенческая игра (ингл. Adventure) — уйынды? т?п ?л?ш?- тарих.
2 Экшен (ингл. Action) — идара ите? кнопкаларына йыш ??м ???ем ба??алау.
3 Стратегическая игра (ингл. Strategy) — уйынсы?а ????ти булма?ан юл, м?мкинлек ?айлау м?мкинлеге бире? .
4 Компьютерный симулятор (ингл. Simulator) — уйынсы бик к?п к?неге???р эшл?й ??м ?? техника?ын камиллаштыра.
5 Головоломка (ингл. Puzzle) — аналитик уйлау ??л?тен ??тере?.
6 Обучающая игра (ингл. Educational) — уйын ва?ытында уйынсы нинд?й ?? бул?а эш эшл?рг? ?йр?н?.
7 Игрушки (ингл. Toys) — уйынсы бындай программалар мен?н т??ьир итешеп, кин?нес ала.
Был исемлек тулы т?гел, бер уйында бер нис? т?рл? жанр комбинация?ы булыуы м?мкин. М???л?н, Alone in the Dark - мажаралы уйын (приключенческая игра),л?кин унда экшн элементтары ла бар. Я?ыра?, survival horror жанрына ?ара?ан уйындар бар,л?кин улар формаль р??ешт? мажаралы уйындар т?р?н? ин? [12].
Компьютер уйындарыны? жанр?ар буйынса б?лене?е та?ы бер нис? ??т?лм? билд? индере??е талап ит?
:- Динамика — уйын процессы ?реаль ва?ыт? эсенд? бара й?ки бер нис? а?ым?а б?ленг?н;
- Перспектива — уйын беренсе зат й?ки ?с?нс? зат исемен?н бара .
Уйынсылар ?аны ??м улар?ы? т?ь?ир итеше?е буйынса б?ленеш
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Бер уйынсы ?с?н
- К?п уйынсылар ?с?н
Тематика буйынса б?ленеш
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Фэнтези
- Тарихи
- Х??ерге заман рухында
- Космос мен?н б?йле
- Апокалипсистан ?у?
- Мифологик
- Киберпанк
- Стимпанк
- Эротикалы компьютер уйындары
Платформалар буйынса б?ленеш
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Уйын портирлан?ан (яра?лаштырыл?ан) платформалар ?анына ?арап ( портирована) т?б?нд?ге т?р??рг? б?лен?:
- Мультиплатформалы/К?п платформалы (ике й?ки унан да к?бер?к платформалар?а сы??ан ).
- Бер платформалы уйындар (бер платформала ?ына сы??ан— платформа эксклюзивтары).
Компьютер платформа?ы- уйын ?с?н яра?лаштырыл?ан т?рл? м?хит. Платформа термины абстрактлаштырыу?ы? т?рл? ким?лен? : аппаратлы архитектура?а (компьютер архитектура?ына),операциялар система?ына й?ки эшл?? ва?ыты китапхана?ына (библиотеку времени выполнения) ?арата ?улланыла ала[14].
Компьютер уйыны ни??н тора
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Сеттинг
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Сеттинг — компьютер уйыны бар?ан шарттар; уйын бар?ан урын, ва?ыт ??м шарттар.
Геймплей
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Геймпле?й — уйынсы мен?н уйынды? интерактив ??-ара т?ь?ир итеше?е ?с?н яуап бире?се уйын компоненты. Геймплей уйынсы я?ы уйын донъя?ы мен?н ??-ара т?ь?ир итеше?ен, уйын донъя?ы уйынсы х?р?к?тт?рен? нисек яуап бире?ен ??м уйынды? уйынсы?а к?пме х?р?к?т м?мкинлект?ре бире?ен ??р?тл?й .
Музыка
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Компьютер уйындарында й?ки видеоуйындарында - видеоуйындар?а ?улланыл?ан б?т? к?й??р, композициялар й?ки саундтректар.
Ярыштар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?ай?ы бер компьютер уйындары буйынса ?????к?р??р ??м профессионалдар ?с?н ярыштар у??арыла— бындай ярыштар киберспорт тип атала.
Компьютер уйындарына т?н?ит ???е
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Уйын?а б?йл?нг?нлек
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Уйын?а б?йл?нг?нлек— видеоуйындар ??м компьютер уйындары мен?н саманан тыш мауы?ыу?ан ?иб?р?т психологик б?йл?нг?нлек форма?ы . Б?йл?нг?лекте? формалашыуына уйынды? уйынсы алдында тор?ан психологик м?сь?л?л?р?е ??м проблемалар?ы сисерг? яр?ам ите?е килтер?. Уйын ??е?де икенсе кеше итеп тойор?а, асы?тан-асы? белдер? алма?ан хист?ре?де асып ?алыр?а (м???л?н, агрессия); ысынбарлы?та бул?ан м?н?с?б?тт?р ар?а?ында тыу?ан к?с?рг?нешле хист?р??н арынып, виртуаль донъя?а китерг? м?мкинлек бир? [15]. И? к?сл? б?йлелекк? килтере?се уйындар – селт?р уйындары (сетевые), бигер?к т? MMORPG. Бик о?а? компьютер?а уйнау хатта ?лемг? килтере?е бар— ?ытай?а 2005 йылды? октябренд? бер нис? т??лек ту?тамай World of Warcraft уйынын уйнап, йонсо?ан бер ?ы? вафат бул?ан [16].
Компьютер уйындарында к?с ?улланыу
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Уйындар м???ни?тте? бер ?л?ш? булара? ны?ына бара, шулай ?а к?пт?р улар?ы к?с ?улланыу?а ?оролоуы ??м б?йлелек тыу?ыр?аны ?с?н т?н?итл?й. Уйынсылар?ы? уйын?а м?н?с?б?те улар?ы? ?улланыусы булара? ?? т?жриб??ен?н сы?ып формалаша. Уйын улар тормошонда бик ???ми?тле, алдан планлаштырып ?уйыл?ан ва?и?а?а ?йл?н?. Компьютер уйындарына ы??ай ?арашта бул?ан кешел?р ?аны арта бар?а ла, к?пселек барыбер уйындар?а шикл?неп ?арай ??м хатта улар?ы ин?ар ит?. К?п осра?та бындай ?араш кешел?р?е? видеоуйындар ар?а?ында к?с ?улланыу осра?тарыны? артыуынан ?ур?ыуына б?йле.
А?Ш Сенатында ?тк?н дебаттар ва?ытында к?п эксперттар видеоуйындар мен?н негатив эффекттар ара?ында туранан–тура б?йл?неште к?р??тк?н ф?нни база ю?лы?ын таный [17].
Видеоуйындар?ы т?н?итл??сел?р?е? к?бе?е ????ре бер ва?ытта ла видеоуйын уйнама?ан. Донъяла видеоуйындар мен?н мауы?ыусылар?ы? й?ше 35-т?н артмай. ?? уйын т?жри?б??е булма?ан кешел?р?е? фекере, р?сми властар?ы? к??ел асыу индустрия?ына ышаныс мен?н ?арамауы уйындар?а ??м уйынсылар?а ?арата шик уята[17]
Кэти Дэвидсон фекеренс?, видеоуйындар?ы емергес ?орал тип ?арап була, л?кин улар ??атмарлы принциптар?ы ?йр?те??? м??им инструмент? булып тора ала. О?а? ва?ыт бе? уйындар балалар?а насар т?ь?ир ит? тип и??пл?нек.. Ул ??йепл????р А?Ш-та ?у??ы ва?ытта булып ?тк?н ва?и?алар мен?н б?йле. ?Колумбайн? м?кт?бенд?ге атыштан ?у? ололар?а видеоуйындар?а ?арата ти?к?ре ?араш ны?ынды. Видеоуйындар х??ер бер-бере?ен мы??ыл ите?г?, м?кт?пт?н ?ыуылыу й?ки кешел?р?е? ?й??рен? т?ш?? ?с?н с?б?п булып тора. Бындай тайпылыштар тикшерене?сел?р?е я?ы юлдар э?л?рг?, уйынды? т?рл? аспектын и??пк? алыр?а м?жб?р ит?. Б?г?н тикшерене???р к?бер?к ?видеоуйындар?ы? ти?к?ре ?хла?и, психологик эффекттарын? й?н?лтелг?н[18].
Шу?а ?арама?тан ен?й?тселек мен?н к?р?ше?сел?р фекеренс?, компьютер уйындары (шулай у? селт?р уйындары) таралыу урамда?ы ен?й?тселекте к?метте- ? 1990-сы йылдар башында урамда ни эшл?рг? белм?й й?р?г?н ??мер??р бандалары , х??ер шартлы ?танчики ??а алыша[19].
Музей?ар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Т?рл? илд?р?? компьютер уйындарына ба?ышлан?ан музей?ар бар. И? т??гел?р??н булып, 1997 йылда Берлинда Компьютер уйындары музейы асыла . Бында оригиналь уйындар, г?зит, журналдар, т?рл? ва?ытта сы??ан персональ компьютер?ар ??м консолд?р ?уйыл?ан. Электрон уйындар ??м улар?а б?йле материалдар мен?н International Center for the History of Electronic Games}} музейында (Рочестер, Нью-Йорк штаты), консолд?р ??м компьютер уйындарын— Museum of Art and Digital Entertainment (Музей искусства и цифровых развлечений, Окленд, Калифорния) музейында к?реп була. Римда?ы Музей видеоигр ViGaMus[en] видеоуйын м???ни?тен ?а?лай. М?ск???? ??м Санкт-Петербургта СССР-?а сы??ан уйын автоматтары музей?ары бар.
?ара?ы?
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]И?к?рм?л?р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Комментарии
- Источники
- ↑ (unspecified title)
- ↑ 2,0 2,1 Словарь методических терминов — Компьютерная игра
- ↑ 3,0 3,1 Педагогический энциклопедический словарь и Большой энциклопедический словарь
- ↑ Федоров, А. В. Краткая история компьютерных игр в России // Медиаобразование. — М.: Ассоциация кинообразования и медиапедагогики России, 2013. — № 4. — С. 137—148. — ISSN 1994-4160.
- ↑ Галкин, Д. В. Компьютерные игры как феномен современной культуры: опыт междисциплинарного исследования // Гуманитарная информатика. — Томский государственный университет, 2007. — № 3. — С. 54—72. — ISSN 2304-6082.
- ↑ Какой ты герой видеоигр? — Игромания.ру
- ↑ Stuart, Keith. 3D games enter a new generation, The Observer, The Guardian (19 сентябрь 2010). 19 ноябрь 2015 тикшерелг?н.
- ↑ Mangalindan, JP. Today in Tech: News around the Web, Fortune (1 октябрь 2010). 2012 йыл 12 ноябрь архивлан?ан.
- ↑ ?алып:US Patent
- ↑ 10,0 10,1 Wolf, Mark J. P. The Video Game Explosion: A History from PONG to Playstation and Beyond. — ABC-CLIO, 2008. — P. xvii. — 380 p. — ISBN 978-0-31-333868-7.
- ↑ Spacewar — первая компьютерная игра 2019 йыл 24 август архивлан?ан..
- ↑ 12,0 12,1 ???мт? хата?ы:
<ref>
там?а?ы д?р?? т?гел;rm39-43
т?ш?рм?л?ре ?с?н текст ю? - ↑ GameDev.ru: Игры (games): компьютерные игры
- ↑ Free Online Dictionary of Computing
- ↑ Попова Н. М. Компьютерные игры: взгляд психоаналитика
- ↑ Китайской геймерше устроили виртуальные похороны — SecurityLab
- ↑ 17,0 17,1 ???мт? хата?ы:
<ref>
там?а?ы д?р?? т?гел;autogenerated1
т?ш?рм?л?ре ?с?н текст ю? - ↑ Davidson, Cathy N. Now You See It. New York, NY: Penguin Group USA Inc. pp. 144—148. ISBN 978-0-670-02282-3.
- ↑ ?Снижением уличной преступности мы обязаны ?танчикам? ?Новая газета? № 17 от 17 февраля 2017
???би?т
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Яблоков К. В. Исторические компьютерные игры как способ моделирования исторической информации // История и математика: Анализ и моделирование социально-исторических процессов / Ред. Малков С. Ю., Гринин Л. Е., Коротаев А. В. М.: КомКнига/УРСС, 2007. С. 263—303
- Силбигер М. Press Play to Grow! Designing Video Games as ?Trojan Horses? to Catalyze Human Development through the Conveyor Belt of Growth 2009 йыл 24 октябрь архивлан?ан. // John F. Kennedy University, Pleasant Hill, CA, 2008
- Липков А. Всюду деньги, деньги, деньги 2009 йыл 8 февраль архивлан?ан. // Липков А. Ящик Пандоры: феномен компьютерных игр в мире и в России. — М., 2008, с. 81-91
- Деникин А. А. Могут ли видеоигры быть искусством? // Международный журнал исследований культуры, № 2(11), 2013. — М.: Эйдос, 2013, с. 90-96
- Davidson, Cathy N. Now You See It. New York, NY: Penguin Group USA Inc. pp. 144–148. ISBN 978-0-670-02282-3.
- Bopp, M. (2006): Didactic Analysis of Digital Games and Game-Based Learning. In: Maja Pivec (ed.): Affective and Emotional Aspects of Human-Computer Interaction. Game-Based and Innovative Learning Approaches. IOS Press, Amsterdam
- Klimmt, C. & Vorderer, P. (2002): Lara ist mein Medium. Parasoziale Interaktionen mit Lara Croft im Vergleich zur Lieblingsfigur aus Film und Fernsehen. In: P. R?ssler, S. Kubisch & V. Gehrau (Hrsg.): Empirische Perspektiven der Rezeptionsforschung (pp. 177–192). München: Reinhard Fischer
- M. De Aguilera and A. Mendiz, "Video games and education: (Education in the Face of a ‘Parallel School’), " Computers in Entertainment (CIE) 1, no. 1 (2003): 1.
?ылтанмалар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]![]() |
Компьютер уйыны Викимилект? |
---|---|
![]() |
Компьютер уйыны Викия?ылы?тар?а |
- Компьютерные игры Open Directory Project (dmoz) ?ылтанмалар каталогында.
?алып:Сайты, освещающие компьютерные игры ?алып:Жанры компьютерных игр
И?к?рм?л?р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Комментарии
- Источники
???би?т
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Яблоков К. В. Исторические компьютерные игры как способ моделирования исторической информации // История и математика: Анализ и моделирование социально-исторических процессов / Ред. Малков С. Ю., Гринин Л. Е., Коротаев А. В. М.: КомКнига/УРСС, 2007. С. 263—303
- Силбигер М. Press Play to Grow! Designing Video Games as ?Trojan Horses? to Catalyze Human Development through the Conveyor Belt of Growth 2009 йыл 24 октябрь архивлан?ан. // John F. Kennedy University, Pleasant Hill, CA, 2008
- Липков А. Всюду деньги, деньги, деньги 2009 йыл 8 февраль архивлан?ан. // Липков А. Ящик Пандоры: феномен компьютерных игр в мире и в России. — М., 2008, с. 81-91
- Деникин А. А. Могут ли видеоигры быть искусством? // Международный журнал исследований культуры, № 2(11), 2013. — М.: Эйдос, 2013, с. 90-96
- Davidson, Cathy N. Now You See It. New York, NY: Penguin Group USA Inc. pp. 144—148. ISBN 978-0-670-02282-3.
- Bopp, M. (2006): Didactic Analysis of Digital Games and Game-Based Learning. In: Maja Pivec (ed.): Affective and Emotional Aspects of Human-Computer Interaction. Game-Based and Innovative Learning Approaches. IOS Press, Amsterdam
- Klimmt, C. & Vorderer, P. (2002): Lara ist mein Medium. Parasoziale Interaktionen mit Lara Croft im Vergleich zur Lieblingsfigur aus Film und Fernsehen. In: P. R?ssler, S. Kubisch & V. Gehrau (Hrsg.): Empirische Perspektiven der Rezeptionsforschung (pp. 177—192). München: Reinhard Fischer
- M. De Aguilera and A. Mendiz, "Video games and education: (Education in the Face of a ‘Parallel School’), " Computers in Entertainment (CIE) 1, no. 1 (2003): 1.
?ылтанмалар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]![]() |
Компьютер уйыны Викимилект? |
---|---|
![]() |
Компьютер уйыны Викия?ылы?тар?а |
- Компьютерные игры Open Directory Project (dmoz) ?ылтанмалар каталогында.